Eerdere lezingen 2019 – 2020

2019
13-01-2019 - Democratie. Stadsstaten als basis voor de democratie: Wouter J. Verheul
Dr. Wouter J. Verheul is docent en onderzoeker Urban Development Management en programmaleider Master City Developer, beiden bij de TU Delft.
‘Door maatschappelijke spanningen (onvoldoende mogelijkheid om een bestaan op te bouwen) ontstaat spanning en agressie. De democratie komt onderdruk. De antwoorden daarop leiden tot niets. De ‘vesting’- denkers grijpen terug op een geïdealiseerd verleden.
De ‘markt’- denkers willen continuïteit van het marktkapitalisme’. (Philipp Blom)
Wat zijn de mogelijke alternatieven ? Volgens Benjamin R. Barber (1993-2017) zijn stadsstaten klein genoeg voor participatie en solidariteit om maatschappelijke problemen op te lossen en samen groot genoeg om globale kwesties aan te kunnen. In september 2016 is in Den Haag het Global Parliament of Mayors opgericht.
17-02-2019 - Landbouw en natuur. De noodzaak voor de mens om een ecologische omslag te maken: Hans Meek
Dr. Hans Meek is bioloog, auteur van Ecologica en secretaris van de Werkgroep Voetafdruk Nederland.
‘Het aanzien van de stad, zeker aan de randen ervan is ingrijpend veranderd. Ze is meer een eenheid met de omringende natuur geworden. Bomen , struiken en planten groeien verticaal in en op gebouwen waar ook gewoond wordt’. (Philipp Blom)
‘De mens is van dezelfde ecologische relaties afhankelijk als andere levensvormen. Sinds 1800 is hij uit zijn ecologische kracht gegroeid en gebruikt hij meer energie dan alle andere dieren op aarde samen. Kan ons verstand ons gedrag, met name ons groepsgedrag veranderen? Kunnen wij vrijwillig onze groeidrang en impact op de biosfeer verminderen?’
17-03-2019 - Migratie en mensenrechten. Streven naar een menswaardige en vreedzame samenleving: Jan Gruiters
Drs. Jan Gruiters is bestuurskundige en directeur van de Nederlandse vredesorganisatie PAX
‘Meer dan honderd miljoen mensen hebben hun geboortegrond verlaten – omdat ze ertoe gedwongen werden, omdat het leven ondragelijk was, omdat er te veel mensen op een plek waren, omdat ze op een beter leven hoopten’.
07-04-2019 - De samenleving. Burgerschap en samenleving: Gertie Blaauwendraad
Dr. Gertie Blaauwendraad is onderzoeker en docent aan de Hogeschool Utrecht. Zij promoveerde op burgerschapsonderwijs.
‘De centrale vraag is dus: onder welke omstandigheden kan het dier homo sapiens goed leven binnen de ecologische context van zijn thuisplaneet’ (Philipp Blom).
‘Het streven naar het goede leven met bekende anderen krijgt vorm in wederzijdse zorg die mensen voor elkaar hebben, waarbij respect de norm is. Bij het streven naar het goede leven met onbekende anderen staat het gevoel van rechtvaardigheid en het algemeen belang centraal.’
13-10-2019 - Een nieuw moreel fundament voor Europa: Maarten van den Bos
Maarten van den Bos is historicus en algemeen secretaris van de Banning Vereniging, waarover van zijn hand binnenkort de 100-jarige geschiedenis verschijnt.
‘In het debat over Europese samenwerking gaat het te veel over belangen. Fundamentele ervaringen als de erbarmelijke omstandigheden van mensen in vluchtelingen kampen en als het feit dat grote groepen Europese burgers zich in toenemende mate alleen voelen staan in een wereld die steeds minder geborgenheid biedt vragen om andere waarden zoals een principiële lotsverbondenheid van mensen over grenzen heen.’
10-11-2019 - De kracht van verhalen: Christien Brinkgreve
Christien Brinkgreve is emeritus hoogleraar Sociale Wetenschappen aan de Universiteit Utrecht en schrijfster van talrijke artikelen en boeken waaronder het boek ‘Vertel’.
‘We zijn tegen de grenzen van het individualisme aangelopen.
De verhalen van mensen - de grote verhalen, de sagen (legenden, sprookjes etc.) en de science fiction en fantasy nu - geven hun en ons leven waarde, geven inzicht in hun en onze ervaringswereld en bieden hoop in chaotische tijden.’
2020
19-01-2020 - De school als broedplaats van hoop en engagement: Cok Bakker
Cok Bakker is hoogleraar Didaktiek van Levensbeschouwelijke Vorming aan de Universiteit Utrecht en lector aan de Hogeschool Utrecht.
‘Een bekende uitspraak van Nelson Mandela luidt: “Education is the most powerful weapon which you can use to change the world.” We stellen ons de vraag hoe de (levensbeschouwelijke) vorming van leerlingen in het Nederlandse onderwijs bijdraagt aan hoop, engagement, gemeenschappelijkheid en inzet voor het algemeen belang, kortom aan goed burgerschap.’
16-02-2020 - Het wezen van de democratie: Hans Goslinga
Hans Goslinga is journalist, politiek commentator, columnist bij het dagblad Trouw en verbonden aan het Montesquieu Instituut. Hij ontving verschillende onderscheidingen waaronder de Anne Vondelingprijs en de European Jounalist Award.
‘Een belangrijke rol in de democratie spelen vrijheid, gelijkheid en een boodschap hebben aan elkaar.’