| 2022 |
| 06-02-2022 - "Slavernij in heden en verleden"; Alex van Stipriaan Luiscius |
| Alex van Stipriaan Luiscius was hoogleraar Caribische geschiedenis aan de Erasmus Universiteit en o.a. schrijver van het boek ‘Rotterdam in slavernij’. Agnietenconvent en de Stichting 21 maart buigen zich over "Ons ongemakkelijk verleden". Op 1 juli 1863 schafte Nederland als één van de laatste Europese landen de slavernij af. De tot slaaf gemaakten werden van iemands eigendom nu personen, mensen met een achternaam. Er kwam een eind aan uitbuiting, ontmenselijking, maar niet aan achterstelling: de ambtenaren van de Burgerlijke stand stonden geen Nederlandse namen toe: geen Jansen, wel Janzen ; geen Mok (de plantage eigenaar), maar wel bijvoorbeeld (Anton) Van de Kom. |
| 24-03-2022 - "Hoe gastvrij was en is Gouda?"; prof. dr. Paul H.A.M. Abels, |
| Paul H.A.M. Abels, historicus en bijzonder hoogleraar "Governance of Intelligence and Security Services" aan de Universiteit Leiden. Enkele Gouwenaars nemen in deze weken Oekraïense vluchtelingen in hun eigen huis op, zonder precies te weten wie ze zijn en hoelang ze zullen blijven. Deze ongekende gastvrijheid was niet altijd vanzelfsprekend. In deze lezing gaat Paul Abels terug in de geschiedenis om te zien hoe gastvrij Gouda voor vreemdelingen is geweest. Maar liefst tien migratiebewegingen uit een ver en minder ver verleden passeren daarbij de revue. Telkens komt daarbij de vraag aan de orde hoe gastvrij de stad en haar inwoners waren voor nieuwkomers. Waren er door de eeuwen heen verschillen? En wat waren de motieven en gedragingen van zowel de gast als de ontvangende omgeving? Naar antwoorden op deze en andere vragen gaat Abels op zoek, die zelf als ‘Heimatvertriebene-om-den-brode” ook persoonlijk een migratiegeschiedenis kent. |
| 30-10-2022 - ‘Was het vroeger beter? ’; Pien van der Hoeven |
| Pien van der Hoeven is historicus en mediaspecialist. Zij promoveerde aan de Universiteit Leiden op ‘Het succes van een kwaliteitskrant’, de ontstaansgeschiedenis van NRC Handelsblad’(2012). Ze was verbonden aan de afdeling journalistiek van de Rijksuniversiteit Groningen en doceerde ook aan andere universiteiten. 'Over bedrog in de nieuwsvoorziening’ Wat we voor onmogelijk hielden en wat ons bedreigt is realiteit geworden: de oorlog in Oekraïne, afnemend vertrouwen in de rechtstaat, verwaarlozing van de verzorgingsstaat en een wankel klimaatbeleid. In het programma van 2022-2023 zien we confrontaties onder ogen en stellen we de vraag hoe die te beantwoorden. Tegenwoordig bestaat er grote onzekerheid onder het publiek over het nieuws: wat moeten we bijvoorbeeld geloven van wat we horen en zien van de oorlog in Oekraïne? Die onzekerheid wordt steevast gekoppeld aan het bestaan van social media. Maar was de nieuwsvoorziening voor de komst van social media wel zo betrouwbaar? In deze lezing zoeken we het antwoord op die vraag in de berichtgeving over de Amerikaanse oorlogen in Vietnam en de Golf. |
| 20-11-2022 - ‘De eeuwige val van Rome. Morele paniek in tijden van crisis ’; Wiep van Bunge |
| Wiep van Bunge is hoogleraar geschiedenis van de filosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en lid van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. Ten tijde van de Syrische vluchtelingencrisis haalde Mark Rutte de Financial Times met de waarschuwing dat Europa voorzichtig moest zijn: ook Rome was ten onder gegaan toen het zijn grenzen verwaarloosde. Vooral conservatieve critici mogen graag op de val van Rome wijzen om de dreiging te duiden die van nieuwkomers kan uitgaan. Onder historici woedt al decennia een debat over de vraag of Rome inderdaad gevallen is. Of was sprake van een geleidelijke transformatie? En waarom zouden we de toekomst van Europa überhaupt moeten vergelijken met het lot van het Romeinse Rijk? Voor de gehele tekst van deze lezing klik HIER |
| 2021 |
| 21-11-2021 - ‘Engagement en hoop op de Toverberg’; Maarten Doorman |
| Maarten Doorman is schrijver en filosoof. Hij doceert cultuurfilosofie aan de Universiteit van Maastricht en is bijzonder hoogleraar Historische Cultuur in Duitsland aan de Vrije Universiteit. ‘Hoe kunnen wij als Europeanen ons aanpassen en overleven? Welke middelen staan ons ten dienste in bestaande of dreigende crises of perioden?’ Binnen dit kader houdt filosoof en schrijver Maarten Doorman een lezing over de wereldgeschiedenis waarvan we deel uitmaken en waarvan we vaak vergeten dat die geschiedenis is. Hij doet dat aan de hand van de fenomenale roman Der Zauberberg (1924) van Thomas Mann. Die speelt in een sanatorium hoog in de bergen waar geen tijd lijkt te bestaan. Maar de geschiedenis gaat gewoon door: aan het eind begint de Eerste Wereldoorlog. Het boek houdt ons zo een prachtige spiegel voor in het meningencircus van vandaag. Grote literatuur doet precies dat: het schildert engagement in de afzondering en wekt hoop in de beschrijving van het uitzichtloze. |
